Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) Nedir?

Muhasebede işleri kolaylaştıran ve düzeni sağlayan en önemli araçlardan biri Tek Düzen Hesap Planı (TDHP). Bunu bir marketin raf düzenine benzetebilirsin. Marketin raflarında her ürünün belli bir yeri vardır, değil mi? Aynı şekilde, TDHP’de de işletmenin tüm gelir ve giderleri, alacakları ve borçları belli kategorilere ayrılır. Mesela, sattığın ürünlerden elde ettiğin gelirler “Gelirler” kategorisinde, elektrik faturası ve kira gibi giderler “Giderler” kategorisinde yer alır. Tek Düzen Plan Listesini görüntülemek için tıklayınız.

Örnek vermek gerekirse, bir kahveciysen; süt alımı, kahve çekirdeği, temizlik malzemeleri ayrı ayrı hesaplarda takip edilir. Böylece hangi alana ne kadar harcama yaptığını kolayca görebilirsin. Bu düzen, hem kendi işini kontrol etmeni sağlar hem de vergi dairesine sunman gereken raporları hazırlamada büyük kolaylık yaratır. Yani TDHP, muhasebede karmaşayı önleyen, düzeni sağlayan ve herkesin aynı dili konuşmasını mümkün kılan bir sistemdir.

Yevmiye Defteri, Defter-i Kebir ve Envanter Defteri Ne Anlama Gelir?

Muhasebenin üç temel defteri vardır ve hepsi işletmenin mali hayatını sağlıklı yürütmek için çok önemlidir.

• Yevmiye Defteri: Diyelim ki bir pastanede çalışıyorsun. Gün içinde sattığın her ürün, aldığın malzemeler, ödediğin faturalar, personel maaşları gibi tüm mali işlemler tarih sırasına göre bu deftere kaydedilir. Yani “Bugün 100 tane kek sattım, 50 kilo un aldım” gibi detaylar burada yer alır.

• Defter-i Kebir: Yevmiye defterindeki bu günlük detayları toplar ve hesap bazında özetler. Örneğin, bir ay boyunca toplam kek satışının ne kadar olduğunu ya da toplam un alımının ne kadar tuttuğunu gösterir. Bu defter sayesinde hangi hesap ne kadar hareket etmiş, net olarak görebilirsin.

• Envanter Defteri: Yıl sonunda işletmenin tüm varlıkları ve borçları sayılır ve kaydedilir. Mesela pastanenin kasasında ne kadar para kaldı, stokta kaç kilo un ve şeker var, kira borcu ne durumda gibi bilgiler burada toplanır. Bu sayede işletmenin ne kadar mal varlığı ve borcu olduğu netleşir.

Bu üç defter birlikte, işletmenin mali durumunun hem anlık hem de dönemsel fotoğrafını çekip doğru kararlar almanı sağlar.

Muhasebe Terimleri Sözlüğü: Yeni Başlayanlar İçin

Muhasebe terimleri ilk başta karmaşık görünse de aslında günlük hayatımıza benzer. İşte birkaç temel terim ve örnekleri:

• Aktif: İşletmenin sahip olduğu tüm değerlerdir. Mesela, evdeki banka hesabındaki para, dükkanındaki ürünler, kullandığın bilgisayar aktif kapsamına girer.

• Pasif: İşletmenin borçları ve sermayesidir. Diyelim ki bilgisayarını almak için bankadan kredi çektin; bu kredi pasif olarak kaydedilir. Ortakların işletmeye koyduğu para da pasiftir çünkü bu sermayedir.

• Bilanço: İşletmenin mali durumunun bir fotoğrafıdır. Örneğin, 31 Aralık tarihinde ne kadar paran var, ne kadar borcun var hepsi bu tabloda yer alır. Böylece “İşim sağlıklı mı, değil mi?” sorusuna cevap bulabilirsin.

• Kâr-Zarar Tablosu: Bir dönemde (örneğin bir ayda) ne kadar gelir elde ettiğin ve ne kadar harcama yaptığını gösterir. Diyelim ki bu ay 10.000 TL gelir elde ettin, giderlerin 7.000 TL oldu, o zaman 3.000 TL kâr etmiş olursun.